Derogatie is een juridische term die verwijst naar het proces waarbij een bepaling of clausule in een contract of wet wordt ingetrokken of beperkt.
Dit kan gebeuren omdat de bepaling in kwestie ongeldig, onwettig of onredelijk is. Derogatie kan ook worden gebruikt om te verwijzen naar de afname van de kwaliteit of waarde van bijvoorbeeld een gebouw of een product.
Recent voorbeeld overgenomen van LTO Nederland.
Nederland heeft een derogatie, waardoor agrariërs onder voorwaarden meer stikstof uit dierlijke mest op hun grond aan mogen brengen. Dit is in het belang van de gehele land- en tuinbouw. LTO Nederland spant zich in voor behoud van de derogatie.
Derogatie past binnen kringlooplandbouw
Om te voldoen aan de doelen en verplichtingen van de Europese Nitraatrichtlijn, moet iedere lidstaat elke vier jaar een actieprogramma Nitraatrichtlijn opzetten. Hierin wordt het meststoffenbeleid van de betreffende lidstaat uiteengezet. Belangrijk onderdeel van het huidige zesde actieprogramma in Nederland, betreft de derogatie. Hierdoor mogen agrariërs onder voorwaarden meer stikstof uit dierlijke mest op hun grond aanbrengen dan volgens de Nitraatrichtlijn is toegestaan.
De derogatie draagt bij aan verbetering van de bodemkwaliteit en het sluiten van kringlopen. Meer dierlijke mest betekent immers een hoger organisch stofgehalte in de bodem en minder gebruik van kunstmest. Het past bovendien bij de goede landbouwpraktijk, waarin boeren en tuinders handelen op basis van de omstandigheden en daarbij zorgvuldige afwegingen maken. LTO Nederland maakt zich daarom hard voor behoud van de derogatie. Daarnaast spannen wij ons in voor structurele en toekomstbestendige mestverwerking en inzet van kunstmestvervangers in de vorm van mineralenconcentraten.
Derogatie grasland
Nederlandse landbouwers met minimaal 80% grasland op hun bedrijf, hebben binnen het zesde actieprogramma een derogatie. Hierdoor mogen zij meer stikstof uit dierlijke mest op hun grond aanbrengen dan de 170 kg die de Europese Commissie (EC) heeft vastgesteld, mits dit niet nadelig uitpakt voor de waterkwaliteit. Eén van de voorwaarden die de EC voor deze derogatie stelt, is dat door alle dierlijke sectoren niet meer mest geproduceerd wordt dan in het referentiejaar 2002. Concreet betekent dit dat er voor alle dierlijke sectoren in Nederland gezamenlijk een plafond van 172,9 miljoen kilo fosfaat geldt. Dit is door middel van deelplafonds verder verdeeld over de sectoren.
De EC heeft de derogatie in 2017 verlengd, nadat Nederland besloot tot invoering van het fosfaatrechtenstelsel in de melkveehouderij. De huidige derogatie liep tot 2020 voor twee jaar. LTO Nederland spant zich ervoor in om deze derogatie te verlengen in de huidige vorm. Het ministerie van LNV is hierover in gesprek met de EC, maar dit proces verloopt uiterst traag. LTO Nederland dringt erop aan dat er snel duidelijkheid komt voor de sector. Inmiddels is al veel mest aangewend conform de goede landbouwpraktijk.
Gewasderogatie
In 2019 ontwikkelde LTO Nederland een brede visie op toekomstig mestbeleid met de titel ‘de route van herbezinning mestbeleid naar agrarisch bodembeheer voor boer, klimaat en biodiversiteit.’ Hierin wordt de focus verlegd van ‘mest’ en ‘beleid’ naar ‘bodembeheer’. Hierin past ook gewasderogatie, waardoor er voor specifieke gewassen meer ruimte komt om dierlijke mest aan te brengen. Dit draagt bij aan evenwichtsbemesting, waardoor gewassen beter in hun mineralenbehoefte worden voorzien zonder dat dit afdoet aan de waterkwaliteit. Het zorgt er bovendien voor dat er minder kunstmest wordt gebruikt en draagt bij aan het sluiten van kringlopen in de land- en tuinbouw. Het mogelijk maken van gewasderogatie is een belangrijk onderdeel van de inzet van LTO Nederland voor het zevende Actieprogramma Nitraatrichtlijn.